ភាគីពាក់ព័ន្ធ កំពុងពិគ្រោះយោបល់លើ ព្រះរាជក្រឹត្យស្តីពី «ការបង្កើត ការរៀបចំ និងកិច្ចដំណើរការរបស់អាជ្ញាធរជាតិដោះស្រាយវិវាទក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ»

ភ្នំពេញ៖ ក្រសួងយុត្តិធម៌ រួមនឹងក្រសួងស្ថាប័នជំនាញពាក់ព័ន្ធមួយចំនួនទៀត អាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធ រួមនឹងអង្គការសង្គមស៊ីវិលផងដែរ បានឯកភាពគ្នារៀបចំសិក្ខាសាលាមួយស្តីពី ការពិគ្រោះយោបល់លើព្រះរាជក្រឹត្យស្តីពី «ការបង្កើត ការរៀបចំ និងកិច្ចដំណើរការរបស់អាជ្ញាធរជាតិដោះស្រាយវិវាទក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ»។

 

សិក្ខាសាលានេះបានធ្វើឡើងក្រោមវត្តមាន លោក កើត រិទ្ធ ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ នៅបណ្ឌិតសភាភូមិន្ទយុត្តិធម៌កម្ពុជា នៅព្រឹកថ្ងៃ១៤ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៣។

លោក កើត រិទ្ធ ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ បានលើកឡើងនូវចំណុចសំខាន់នៃការបង្កើតយន្តការដោះស្រាយវិវាទក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការនេះគឺ ជាទិសដៅអាទិភាពនៃការកែទម្រង់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជា ដើម្បីឆ្លើយតបនឹងស្នូលយុទ្ធសាស្ត្របញ្ចុកោណ ដែលប្រកាសចេញក្នុងកិច្ចប្រជុំគណៈពេញអង្គលើកដំបូងដោយសម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា។

នេះជាស្នូលមួយធំក្នុងចំណោមស្នូលផ្សេងៗទៀត ដែលជាការពង្រឹងប្រសិទ្ធភាពច្បាប់ និងប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ នៅកម្ពុជា។ ការពង្រឹងប្រសិទ្ធភាពច្បាប់ និងប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ បានដាក់ចេញនូវទិសដៅអាទិភាពជាច្រើន ក្នុងនោះរួមមាន ពាក់ព័ន្ធនឹងការដោះស្រាយវិវាទក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការនេះតែម្តង។

លោករដ្ឋមន្ត្រីបាន បានសង្កត់ធ្ងន់ថា សារៈសំខាន់នៃការដោះស្រាយវិវាទក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ ទី១ ជាការបង្កើតនូវជម្រើសផ្សេងៗសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋ ដោយពលរដ្ឋមិនចាំបាច់មកតុលាការនោះទេ ដោយអាចធ្វើការដោះស្រាយជាមួយនឹងជម្រើសផ្សេងៗ ងាយស្រួលសាមញ្ញ និងនៅជិតពួកគាត់។ ទី២ ជាការបង្កភាពងាយស្រួល ដោយបង្ខិតសេវានេះឱ្យនៅជិតបំផុតចៀសវាងការចំណាយពេលមកតុលាការដែលអាចនៅឆ្ងាយពីពួកគាត់។ ទី៣ ជាការជួយដល់ប្រព័ន្ធតុលាការផងដែរ ដើម្បីបន្ថយបន្ទុករបស់តុលាការ ក្នុងការដោះស្រាយសំណុំរឿង ខណៈបញ្ហាដែលជួបប្រទះគឺធនធានរបស់តុលាការមានតិច រីឯសំណុំរឿងមានច្រើន ជាហេតុដែលតុលាការមិនអាចដោះស្រាយសំណុំរឿងបានទាំងអស់ ឱ្យបានឆាប់រហ័សទៅតាមអ្វីដែលជាតម្រូវការរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។

 

ទី៤ ការបង្កើតភាពសុខុដុមរមនាក្នុងសហគមន៍ ពីព្រោះប្រសិនបើមានវិវាទ ត្រូវមកតុលាការ តុលាការកាត់ក្តី កាលណាកាត់ហើយ មានអ្នកចាញ់មានអ្នកឈ្នះ ដែលជាហេតុនាំឱ្យមានការមើលមុខគ្នាលែងចំ មិនថាបងប្អូន មិត្តភក្តិ ក្រុមគ្រួសារ ឪពុកម្តាយ កូនចៅ ជាដើម។ ប៉ុន្តែបើសិនពួកគាត់សម្រុះសម្រួលតាមការដោះស្រាយវិវាទនៅមូលដ្ឋានោះបាន ពួកគាត់អាចនឹងរាប់រកគ្នាវិញដដែល។

បន្តែមពីលើនេះ លោក ជិន ម៉ាលីន រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងយុត្តិធម៌ បានឱ្យដឹងថា សិក្ខាសាលាពិគ្រោះយោបល់នេះមានទិសដៅក៏ដូចជាផែនការកែសម្រួលរបស់ក្រសួងយុត្តិធម៌រៀបចំ ដែលហៅថា ស្ថាប័នរមនីយកម្ម ឱ្យទៅជាស្ថាបនថ្នាក់ជាតិមួយទទួលបន្ទុកលើការងារដឹកនាំ និងការដោះស្រាយវិវាទក្រៅប្រពន្ធតុលាការ។

 

ការរៀបចំបង្កើតយន្តការនេះ បានធ្វើវិប្បសនាចំនួន ៥លើករួចមកហើយ ដែលដឹកនាំដោយ លោក កើត រិទ្ធ ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ផ្ទាល់ បានបញ្ចប់សេចក្តីព្រាងព្រះរាជ្យក្រឹត្យនេះទៅលើទម្រង់ ទៅលើខ្លឹមសារ ដំណើរការប្រព្រឹត្តិទៅវិធានប្រតិបត្តិក៏ដូចជាគតិយុត្តិគ្រប់បែបយ៉ាង។ ប៉ុន្តែដើម្បីឱ្យមានលក្ខណៈគ្រប់ជ្រុងជ្រោយឆ្លើយតបទៅនឹងសេចក្តីត្រូវការរបស់ភាគីពាក់ព័ន្ធទើបមានការរៀបចំសិក្ខាសាលាពិគ្រោះយោបល់ថ្ងៃនេះ ដើម្បីប្រមូលធាតុចូលបន្ថែម។ ក្នុងនោះរូមមានទាំងអង្គការសង្គមស៊ីវិលស្ថាប័នអនុវត្តដែលជាស្ថាប័នតុលាការ និងអ្នកវិជ្ជាជីវៈជាមេធាវី និងក្រុមប្រឹក្សាការងាររួមទាំងអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធ។

សូមបញ្ជាក់ថា សិក្ខាសាលាពិគ្រោះយោបល់លើព្រះរាជក្រឹត្យស្តីពី «ការបង្កើត ការរៀបចំ និងកិច្ចដំណើរការរបស់អាជ្ញាធរជាតិដោះស្រាយវិវាទក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ» ធ្វើឡើងពេញមួយថ្ងៃ ដែលមានអ្នកចូលរួមមកពីស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធផ្នែកច្បាប់ប្រមាណ ១៥១នាក់ ដោយពេលព្រឹកមានការធ្វើបទបង្ហាញពីខ្លឹមសារពាក់ពន្ធនឹងព្រះរាជ្យក្រឹត្យ និងពេលរសៀល ធ្វើកិច្ចពិភាក្សាប្រមូលធាតុចូល ដែលដឹកនាំដោយ លោក កើត រិទ្ធ ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌៕